Almanya Siyasetinde Yeni Bir Oluşum: ” Almanya İçin Alternatif Partisi”

Zeynep KOLKU

Avrupa’da ve Almanya’da Yeni Siyaset Arayışları

Avrupa’da siyasal ve ekonomik sebeplerden dolayı yabancı düşmanlığının yükselmesiyle buna paralel olarak birçok partinin program ve bildirilerinde milliyetçi söylemler ortaya çıkmaya başlamıştır. Daha da önemlisi Avrupa ülkelerinde ırkçı unsurlar temelleri üzerinde örgütlenen faşist partiler kurulmaya ve kurulmuş olanlar da seçimlerde şaşırtıcı başarılar kazanmaya başlamıştır. Özellikle de Avrupa ülkelerinde faşist hareketlerin ve partilerin her geçen gün güçlendiği, taban kazanmaya başladığı Fransa ve Avusturya gibi ülkelerde iktidar alternatifi olarak görülmeye başlandığı gözlenmektedir. (Dinç:2015:141-142).

21. yüzyılda Almanya’nın siyaset sahnesinde özellikle merkez siyasetinde söz konusu haraketlilikler görülmeye başlamış olup, toplumda yükselen İslam karşıtlığı yeni arayışları hareketlendirmeye sebep olmuştur. Avrupa ülkelerinde radikal sağ partilerin performansı Almanya’ya da yavaşta olsa etki etmektedir. Öyle ki; Avrupa’yı etkileyen finansal kriz Almanya’da merkez partilere karşı tepkileri yükseltmeye başlamıştır. Almanya Başbakanı Angela Merkel hükümetin Euro’yu kurtarma paketine karşı olan önemli iktisatçı ve gazetecilerden oluşan bir grup “Almanya için Alternatif ” kısa adı AfD (Alternative für Deutschland) kurdular. AfD Avrupa Birliği’ne ilk başlarda karşı olmamasına rağmen Almanya’nın eski para birimi “Marka” geri dönmesini savunmaktadır. (Atikkan:2014:132). Kısaca merkezde bulunan Merkel’in siyasetine alternatif üretmeye başlamıştır. Nitekim AfD seçim barajı olan %5 aşamamış olsa da kamuoyunda ses getirmeyi başarmıştır.

Almanya Alternatif Partisi ‘nin Oluşumu ve Gelişimi

İslam ve yabancı karşıtı söylemlerle ortaya çıkan Batı’nın İslamlaşmasına karşı Yurtsever Avrupalılar oluşumu olan Pegida, yine yabancı karşıtı tutumlarıyla dikkati çeken (AfD) ve aşırı sağcı Nasyonal Demokrat Parti’si (NPD) destekçisi azalmasına ve hemen hemen kaybolmaya yüz tutmuşken mülteci krizinin Avrupa’nın ortay yerinde yeniden ortaya çıkmasıyla yeniden güç kazanmaya başlamıştır.

Özellikle sığınmacıların yoğun şekilde Almanya’ya gelmeleri, endişeleri körükleyerek siyaset yapma geleneğine bağlı olan bu tür aşırı oluşumlar için ortam oluşturmaya zemin hazırlamaya başlamıştır. (Wagener, DW).

Partinin kurucu lideri olan Bernd Lucke Haziran 2015 sonlarına doğru Almanya’nın Essen kentinde düzenlenen olağanüstü genel kurultayda delegelerin yüzde 60 oyunu alan Frauke Petry’nin karşısında büyük bir hezimet yaşayarak istifa etmek zorunda kalmıştır. Partide ekonomik olarak liberal kanadı temsil eden Lucke kurultayda yapmış olduğu konuşmasında AfD ‘nin aşırı sağa kayması konusunda uyarı niteliği konuşmasında partideki geleceği konusunda diğer liberal üyelerinin görüşünü alacağını ve buradan çıkacak karara göre toplu istifa olabileceği açıklamasını yapmıştı. Frauke Petry’nin başkanlığa seçilmesi neticesinde ‘AfD daha da sağa kayacak’ yorumları yapılırken AfD  nin seçilen yeni kadın lideri Petry aşırı muhafazakâr ve İslam karşıtı kanadı temsil etmektedir. (Dalaman, VOA).

AfD’nin her geçen gün giderek artan yabancı düşmanı söylemlerinden dolayı partiden ayrılan Bernd Lucke, Yenilenme ve İlerleme için İttifak (ALFA) adlı yeni bir oluşum kurmuştur. Lucke; yeni partisinde Euro karşıtı bir politikanın yanı sıra iltica ve göç konularına da eğileceklerini dile getirmiş ayrıca  ‘Göç politikaları ülkemizde bir sorun teşkil ediyor’ açıklamasını yapmıştır. (EurActiv).

2014 yılının sonbaharında Dresden kentinde konuşan ve aylarca Almanya’nın gündemini oluşturan yabancı ve İslam karşıtı Pegida hareketine destek veren AfD’nin 40 yaşındaki yeni kadın lideri, seçildikten sonra yaptığı konuşmasında İslam’ın Orta Avrupa’nın değerleriyle bağdaşmadığını ileri sürmüştür. (Dalaman, VOA).

Merkel’in Siyasetine Alternatif Almanya için Alternatif Partisi (mi?)

“Almanya için Alternatif” kısa adı AfD (Alternative für Deutschland) 2013 yılında Bernd Lucke tarafından kurulan ve üçüncü yılını tamamlayan AfD sığınmacı tartışmalarından aldığı destekle son birkaç ayda siyasi arenada dengeleri değiştirici bir etkinliğe ulaşmaya başarmıştır. AfD göçmenlik karşıtlığı, ırkçı ve Avrupa Şüpheciliği argümanlarnı parti programında ve söylemlerine yer vererek Alman halkın nezdinde popülaritesini her geçen gün artırmaktadır. AfD’nin Avrupa Euro krizinden çıkış yolu olarak Euro para biriminden çıkarak Alman Markına geri dönüş çözüm önerileri Avrupa Şüpheciliği ’ne en iyi örneklerinden biri olarak gösterilebilir. (Die Welt)

AfD, Almanya’da kurulduğu 2013 yılında yapılan seçimlerde mevcut baraj  %5 iken %4.7. oy alarak meclise girmeyi çok az bir farkla kaçırmış bir sene sonra 2014 Avrupa Parlamento seçimlerinde Almanya’nın temsil ettiği 96 sandalyeden 7’sini almayı başararak parti olarak temsil hakkı kazanmıştır. Afd, Avrupa Parlamentosunda muhafazakârlar ve reformcularla ittifakını gerçekleştirerek gruba katılmıştır. Eyalet Palermolarındaki ilk temsilini ise Türingiya, Brandenburg ve Saksonya ile yapmıştır. (Süddeutsche Zeitung).

Alman kamuoyunda ve basınında üç yaşındaki AfD partisinin hızlı yükseliş performansı siyasi gelenekleri oturmuş Alman siyasetine göre başarı sayılabileceği yorumları yapılmaktadır. Söz konusu bu sonuçların önümüzdeki ay Almanya’nın 16 eyaletinden üç eyaleti Baden Württemberg, Rheinland-Pfalz ve Sachsen- Anhalt eyaletleri 13 Mart 2016 tarihinde seçime giderken genel seçimlerde nasıl bir oy oranına ulaşacağı tartışılmaları Alman kamuoyunun en önemli gündem maddesi haline gelmiştir. (Seyit Arslan).

Alman basının prestijli yayın organı olan Der Spiegel’in yayınladığı 17 Şubat 2016 tarihi itibariyle seçim anketlerin ’de AfD’ nin aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere %5’lik seçim barajı geçerek %10’lara yaklaştığı görülmektedir.

Kaynakça: http://www.spiegel.de/politik/deutschland/sonntagsfrage-umfragen-zu-bundestagswahl-landtagswahl-europawahl-a-944816.html (Erişim Tarihi:18 Şubat 2016).

Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere Hristiyan Demokrat Parti CDU ile kardeş parti Hristiyan Sosyal Birlik CSU’nun oy oranı 2,5 puan azalarak yüzde 32,5’e düştü. Hristiyan Birlik Partileri CDU/CSU’unun oy oranı böylece 2012 yılından beri en düşük seviyeye indiği gözlemlenmekte. İktidarda bulunan koalisyon hükümetinin oylarının erimesinin nedeni olarak Başbakan Angela Merkel’in sığınmacı politikaları gösterilmektedir. Söz konusu bu durum sürekli eleştirilere maruz kalmasına ve partisine’ de hızla oy kaybetmesine sebep olmaktadır. Her geçen popülerliğini kayıp eden Merkel ve partisinin oylarının önemli bir seçmen tabanı sağ popülist AfD partisine oylarını kaymaktadır. Oyunu 1 puan arttırmayı başaran AFD, yüzde 12,5’e ulaştığı görülmektedir Ankete göre, Sosyal Demokrat Parti SPD oyunu 1 puan arttırarak yüzde 22,5’e yükseldi. Yeşillerin oy oranı ise 0,5 puan azalarak yüzde 9,5’e düştü. Hür Demokrat Parti FDP’ nin oy oranı yüzde 0,5’lik artışla 6,5 olurken, Sol Parti’nin yüzde 10’luk oyu değişmemiştir. (Zeit Online).

13 Mart 2016 ‘da Saksonya Anhalt ve Baden Württemberg eyaletlerinde seçimlerin yapılacak olması ise AfD gibi aşırı sağcı partiye, Berlin’in mülteci politikasından rahatsızlık duyan muhafazakârların oylarını alma umudu vermektedir. Ülke genelinde sığınmacılara en başında gösterilen sempatinin azaldığını gözlenmektedir. Sığınmacıları “Hoş geldiniz” diyerek karşılayanların sayısı azalmaya, “İstemiyoruz” diyenlerin sayısı ’da her geçen gün artmaya başlamıştır. Alman kamuoyunda saygın akademisyen siyaset bilimcilerin ve sosyologların genel görüşleri ise söz konusu yukarıda ettiğimiz tabloyu doğrular niteliktedir.

Siyaset Bilimci Prof. Hajo Funke, sığınmacı konusunda toplumsal baskının en yoğun olarak gözlemlendiği kentlerden Meissen’i örnek göstererek aşırı sağcıların ve orta kesimin çok yakın etkileşim halinde olduğu Meissen bu özelliğinden dolayı Saksonya Anhalt Anayasayı Koruma Teşkilatı’nın da dikkatini çekmektedir. Ayrıca, İç istihbarattan sorumlu teşkilat, buradaki halkın aşırı sağa kaydığı uyarısında bulunmaktadır. Sosyolog Heinz Bude, söz konusu kesimi “Küskünler tebaası” olarak tanımlamakta ve halkın, “Devlet sığınmacılara bizden daha fazla sahip çıkıyor” diyerek kıskançlık krizine girdiğinin altını çizmektedir. Bude, söz konusu kıskançlığın salt yoksul kesimde değil, eğitimli orta kesimlerde de kendini gösterdiğini vurgulamaktadır. (Wagener, DW).

Sonuç Yerine

13 Mart 2016 Alman siyasi takviminde hiç şüphesiz önemli bir tarih olacaktır. Söz konusu anket sonuçları Baden-Württemberg, Rheinland-Pfalz ve Saksonya Anhalt eyaletlerinde AfD’nin bir önceki seçimdeki kıl payı kaçırdığı % 5’ lik seçim barajına bu sefer rahatlıkla aşacağını göstermektedir.(Neuerer, Handelsblatt). Her üç eyalette yapılan anketlerde CDU, SPD, Sol, Yeşiller ve FDP’ nin oylarının erimesine rağmen ciddi bir güce sahip olduğu görülmektedir ve söz konusu bu partiler AfD’ nin önünü kesmek ve toplumu konsolide etmek adına işbirliğinden kaçınmayarak AfD’yi koalisyona dahil etmeyeceklerini alman basınında yapılan anket ve uzmanların yorumlarından çıkan analizler çerçevesinde öngörüsünü yapabiliriz. Son olarak Almanya’da yorumcular anket sonuçlarının doğruluğun yüzde yüz olarak kabul etmenin sağlıklı olmadığının da altını çizmektedir. (Focus)

Zeynep KOLKU Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü 

KAYNAKÇA

‘Almanya’da Euro karşıtı partinin eski lideri, yeni parti kurdu’ , EurActiv, http://www.euractiv.com.tr/abnin-gelecegi/article/almanyada-euro-karsiti-partinin-eski-lideri-yeni-bir-parti-kurdu-031887 (Erişim Tarihi: 19 Şubat 2016).

‘Alternative für Deutschland’, Bundeszentrale für politisce Bildung (bpb), http://www.bpb.de/politik/grundfragen/parteien-in-deutschland/211108/afd (Erişim Tarihi: 18 Şubat 2016).

‘Alternative für Deutschland – Informationen und Hintergründe’,  Die Welt , http://www.welt.de/themen/alternative-fuer-deutschland (Erişim Tarihi: 18 Şubat 2016).

Atikkan, Z. (2014). Avrupa Benim Batı Avrupa’da Aşırı Sağın Yükselişi, İstanbul: Metis Yayınları.

Dalaman, C. ‘Almanya için Alternatif’ Partisi Bölünüyor ’ Amerika’nın Sesi (VOA), http://www.amerikaninsesi.com/content/almanya-icin-alternatif-partisi-bolunuyor/2852324.html (Erişim Tarihi: 18 Şubat 2016

Dinç, C. (2015). Avrupa ve Avrupa Birliği, (ed.), Şahin, B.G. ve Ertan, B. “Avrupa’da Aşırı Sağ ve Irkçı Partilerin Yükselişi” s.141-164, Ankara: Savaş Yayınevi.

‘Die Anti-Euro-Partei AfD ist in ersten Parlamenten vertreten’, Süddeutsche Zeitung,

http://www.sueddeutsche.de/thema/Alternative_f%C3%BCr_Deutschland (Erişim Tarihi:18 Şubat 2016).

‘Merkel verliert an Zustimmung’ , Zeit Online, http://www.zeit.de/politik/deutschland/2015-09/angela-merkel-cdu-beliebtheit-politik-gefluechtete-afd (Erişim Tarihi: 20 Şubat 2016)

Neuerer, D. ‘Das Super- Wahljahr für die AfD’ , Handelsblatt, http://www.handelsblatt.com/politik/deutschland/landtagswahlen-2016-das-super-wahljahr-fuer-die-afd/12759600.html?kalooga=klick (Erişim Tarihi:21 Şubat 2016).

Seyit Arslan, ‘3 yaşındaki bir siyasi oluşum Alman siyasetinde bir alternatif olabilir mi?’, Zaman Online, http://zaman-online.de/seyit-arslan-3-ya%C5%9F%C4%B1ndaki-bir-siyasi-olu%C5%9Fum-alman-siyasetinde-bir-alternatif-olabilir-mi-239449 (Erişim Tarihi:18 Şubat 2016).

‘Stürmt die AfD die Parlamente? Umfragen schocken Parteien’ , Focus Online, http://www.focus.de/politik/deutschland/stuermt-die-afd-die-parlamente-super-wahltag-am-13-maerz-umfragen-schocken-parteien-vor-landtagswahlen_id_5212663.html (Erişim Tarihi: 21 Şubat 2016).

 Wagener, V. ‘Mülteci sorunu aşırı sağı güçlendirdi’ Deutsche Welle, http://www.dw.com/tr/m%C3%BClteci-sorunu-a%C5%9F%C4%B1r%C4%B1-sa%C4%9F%C4%B1-g%C3%BC%C3%A7lendirdi/a-18785183 (Erişim Tarihi: 18 Şubat 2016).