4 Ekim 2025’te İrlanda Cumhuriyeti’nde gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimi, ülkenin siyasi manzarasında derin bir kırılma noktası olarak tarihe geçti. Bağımsız aday Catherine Connolly, oyların yüzde 63’ünü alarak ezici bir zafer elde etti ve Michael D. Higgins’in halefi olarak 11 Kasım 2025’te göreve başlayacak. Bu seçim, İrlanda’nın geleneksel merkez-sağ egemenliğine meydan okuyan bir halk hareketinin simgesi oldu. Connolly’nin zaferi, sadece sembolik bir cumhurbaşkanlığı rolünü değil, aynı zamanda İrlanda’nın sosyal adalet, tarafsızlık ve birleşik İrlanda ideallerine olan bağlılığını da pekiştirdi. Düşük katılım oranına rağmen (yaklaşık yüzde 52), Connolly’nin ilk tercih oylardaki üstünlüğü, seçmenlerin değişim talebini net bir şekilde ortaya koydu.
ANALİZ
Bu analiz, İrlanda seçiminin önemini, Connolly’nin neden bu kadar kritik bir figür olduğunu, destek aldığı partileri ve bunun siyasi sonuçlarını inceleyecek. İngiltere, İrlanda ve Avrupa basınındaki haber ve analizlere dayanarak, bu zaferin geniş yankılarını ele alacağız.Seçim sonuçları, Dublin Kalesi’nde 25 Ekim sabahı açıklanırken, Connolly’nin rakibi Fine Gael’li Heather Humphreys erken saatlerde yenilgiyi kabul etti. Connolly, 914.143 ilk tercih oyuyla rekor kırdı ve bu, İrlanda cumhurbaşkanlığı tarihinin en yüksek yüzdesi olarak kayıtlara geçti. RTE’nin canlı yayınında Higgins’in Connolly’yi “tarihi bir gün” olarak nitelendirmesi, zaferin sembolik ağırlığını vurguladı. Ancak bu seçim, sadece bir kişilik zaferi değil; solun ve bağımsızların yükselişinin habercisi olarak yorumlandı. İrlanda Times, Connolly’nin kampanyasını “sosyal medyada viral olan insani dokunuşlar” olarak tanımlarken, düşük katılımın Fine Gael’in taktik hatası olduğunu belirtti.
Seçimin Önemi: Establishment’a Karşı Halk İradesi
İrlanda cumhurbaşkanlığı, parlamenter sistemde sembolik bir rol üstlense de, toplumun ahlaki pusulası olarak işlev görür. Connolly’nin zaferi, 2011’den beri devam eden merkez-sağ koalisyonun (Fine Gael ve Fianna Fáil) hegemonyasına karşı bir isyanı temsil ediyor. Seçim, ekonomik eşitsizlik, konut krizi, iklim değişikliği ve Filistin davası gibi konularda hükümeti eleştiren bir platforma dönüştü. RTE’nin analizine göre, muhalefet partileri bu sonucu “hükümet değişikliğinin öncüsü” olarak görüyor; solun güçlenmesi, 2027 genel seçimleri öncesi sinyal veriyor.Bu zaferin önemi, İrlanda’nın Brexit sonrası kimlik arayışında yatıyor. Kuzey İrlanda ile ilişkiler gerilimliyken, Connolly’nin birleşik İrlanda vizyonu, adanın geleceğini yeniden gündeme taşıdı. İngiliz basını, BBC’nin Dublin muhabiri aracılığıyla, Connolly’nin “anti-establishment” kampanyasını vurguladı: “Connolly, konsensüse karşı durmayan bir cumhurbaşkanı vaat etti.” Guardian ise, “Connolly’nin çığırtısı, İrlanda’nın siyasi yapısını sarsmadı ama çatlakları derinleştirdi” diye yazdı, Fine Gael ve Fianna Fáil’in hakimiyetinin sorgulandığını belirtti.Avrupa basınında ise, Le Monde Connolly’yi “Higgins’in sol mirasını sürdürecek favori” olarak sundu, seçimdeki düşük katılımı “siyasi yorgunluk” olarak yorumladı. Alman Die Zeit, Connolly’nin zaferini “solun Avrupa’daki yükselişinin bir parçası” olarak framedi, benzer şekilde İspanya’daki Podemos hareketiyle karşılaştırdı. Bu perspektifler, Connolly’nin zaferini sadece ulusal değil, kıtasal bir sol dalga olarak konumlandırıyor.
Catherine Connolly: Neden Bu Kadar Önemli Bir Figür?
Catherine Connolly, 68 yaşındaki klinik psikolog, avukat ve eski milletvekili, İrlanda solunun somutlaşmış hali. Galway doğumlu Connolly, yoksul bir ailede büyüdü; babası marangoz, annesi erken yaşta vefat etti. Kariyeri, sosyal hizmetlerden siyasete uzanan bir yol: 1990’larda Labour Partisi’nde başladı, 2006’da bağımsızlaştı. 2016’dan beri Dáil Éireann’de TD olarak görev yaptı, 2020’de Meclis Yardımcısı seçildi. Pasifist, feminist ve İrlandaca konuşan Connolly, NATO karşıtlığı, AB militarizasyonuna eleştiri ve Filistin savunuculuğuyla tanınıyor.Connolly’nin önemi, “merhametli diplomasi” vizyonunda yatıyor. Kampanyasında, cumhurbaşkanlığını “dışlanmışların sesi” olarak tanımladı; evsizlik, kürtaj hakları ve eşcinsel evliliği savundu. Seçimde, her ilçeyi ziyaret ederek “sıradan İrlandalılar için” mesajı verdi. Irish Times, sosyal medyadaki “keepie-uppie” videolarını (futbol topuyla oynaması) “insanileştirici bir strateji” olarak övdü, genç seçmenleri mobilize ettiğini belirtti. Connolly’nin zaferi, kadın cumhurbaşkanlarının üçüncü örneği (Mary Robinson ve Mary McAleese’den sonra) olarak cinsiyet eşitliğini pekiştiriyor.Telegraph, Connolly’yi “tartışmalı solcu” olarak nitelendirdi; 2018 Suriye ziyareti ve Gemma O’Doherty adaylığı gibi olaylar, onu “marjinal” kılmıştı. Ancak BBC profili, “konsensüse meydan okuyan bir profil” olarak Connolly’yi övdü, yedi yıllık görevinde barış ve adalet önceliklerini vurguladı. Avrupa’da, DW (Deutsche Welle) Connolly’nin düşük katılım ve bozulmuş oylarla zaferini “ilerici bir zafer” olarak kutladı, ekonomik adalet ve Gazze eleştirilerini öne çıkardı.
Destek Aldığı Partiler ve Bunun Anlamı
Connolly, bağımsız aday olmasına rağmen, İrlanda solunun geniş yelpazesi tarafından desteklendi. Sinn Féin, Sosyal Demokratlar, Labour, Yeşiller ve People Before Profit gibi partiler, adaylığını resmen onayladı. Washington Post’a göre, Sinn Féin’in onayı kritik rol oynadı; parti lideri Mary Lou McDonald, Connolly’yi “birleşik İrlanda’nın sesi” olarak tanımladı. Bu destek, solun parçalı yapısını birleştiren bir koalisyon yarattı: Sinn Féin milliyetçi tabanı, Labour sendikacıları, Yeşiller çevrecileri mobilize etti.Bu ittifakın anlamı derin: İrlanda’da sol, yıllardır bölünmüşken, Connolly zaferi bir “sol dalga”yı tetikledi. RTE, muhalefetin bu sonucu “hükümet zayıflatıcı” olarak gördüğünü yazdı; Fine Gael’in Humphreys’i bile yenememesi, merkez-sağın erozyonunu gösteriyor. Guardian, “Connolly’nin desteği, İrlanda siyasetinin merkez-sağ tekelini kırdı” diye analiz etti, ancak politikaların değişmeyeceğini ekledi – cumhurbaşkanlığı sembolik kaldığı için.Avrupa basınında, Euronews Connolly’nin sol zaferini “düşük katılım rağmen ilerici” olarak framedi. Die Zeit, Alman solunun (Die Linke) benzer zorluklarını hatırlatarak, “Connolly’nin koalisyonu, Avrupa solunun birleşme modelini sunuyor” yorumunu yaptı. Bu, Brexit sonrası İngiltere-İrlanda ilişkilerinde de yankı buldu: BBC, Connolly’nin tarafsızlığını “Kuzey İrlanda barış sürecine katkı” olarak gördü, Sinn Féin desteğinin Londra’yı tedirgin ettiğini belirtti.
Basın Analizleri: İngiltere, İrlanda ve Avrupa Perspektifleri
İrlanda basını, zaferi ulusal bir dönüm noktası olarak kutladı. Irish Times, Fine Gael’in “taktik hatası”nı vurguladı: Genç seçmenler Connolly’ye akın etti, Humphreys’i terk etti. RTE, Higgins’in kutlamasını “sol mirasın devamı” olarak sundu, ancak düşük katılımı (yüzde 52) “siyasi ilgisizlik” sinyali olarak yorumladı. Connolly’nin sosyal medya stratejisi, Irish Times’ta “demokrasiye tehdit eden deepfake’lere karşı zafer” olarak analiz edildi.İngiliz basını, zaferi Anglo-İrlanda ilişkileri bağlamında ele aldı. BBC, “anti-establishment zafer” başlığıyla Connolly’nin kampanyasını inceledi: “Yedi yıllık görevinde, ekonomik adalet ve Gazze ön planda olacak.” Guardian, “siyasi sarsıntı ama değişim yok” diyerek temkinliydi; Fine Gael-Fianna Fáil ittifakının hâlâ güçlü olduğunu belirtti. Telegraph ise, Connolly’nin “solcu” kimliğini eleştirdi, “tartışmalı geçmiş”ini hatırlatarak, “İngiltere için Kuzey İrlanda riski” diye uyardı. Özellikle, Connolly’nin Kuzey İrlanda’yı “bedenimizin koparılmış bir uzvu” olarak tanımlaması ve ilk döneminde birleşme referandumu (border poll) için bastıracağını vaat etmesi, Londra’da alarm zillerini çaldırdı.Avrupa basınında, Le Monde Connolly’yi “favori solcu” olarak konumlandırdı, seçimdeki “ulusal birlik” temasını övdü. Die Zeit, “Connolly’nin zaferi, Avrupa’da popülizme karşı sol alternatifi güçlendiriyor” analizini yaptı, benzer şekilde Fransa’daki sol ittifaklarla karşılaştırdı. Spiegel’in haberinde, Connolly Epstein skandalı gibi küresel bağlamda bahsedilse de, odak İrlanda’nın “sol dönüşü”nde. El País (İspanyolca sonuçlarda sınırlı), benzer temaları Euronews üzerinden yansıttı: “İlerici zafer, Avrupa soluna ilham.”Bu analizler, Connolly’nin zaferini evrensel bir sol yükselişi olarak framedi. Le Monde’un güncellemesi, “Connolly, Higgins’in mirasını sürdürüyor” derken, Zeit’in haberi “Heather Humphreys’in erken tebriği, yenilginin büyüklüğünü gösteriyor” diye ekledi.
Sonuç: Gelecek Yansımalar
Catherine Connolly’nin zaferi, İrlanda’yı solun eşiğinde bırakıyor. Destek aldığı Sinn Féin-Labour-Yeşiller koalisyonu, 2027 seçimleri için birleşik bir cephe vaat ediyor. Bu, ekonomik reformlar, iklim adaleti ve Filistin diplomasisi için fırsat yaratırken, İngiltere ile gerilimleri önemli ölçüde artırabilir. Neden mi? Connolly’nin birleşik İrlanda vizyonu, Sinn Féin’in güçlü desteğiyle birleşince, Kuzey İrlanda’nın statüsünü doğrudan sorguluyor. Telegraph’ın analizinde vurgulandığı üzere, Connolly Kuzey İrlanda’yı “bedenimizin koparılmış bir uzvu” olarak nitelendirerek, ilk döneminde birleşme referandumu için “yumuşak güç” kullanacağını vaat etti – bu, Good Friday Anlaşması’nı zorlayabilir ve Brexit sonrası zaten kırılgan olan İrlanda Denizi ticaret düzenlemelerini sarsabilir. Ayrıca, NATO’yu “savaş kışkırtıcısı” olarak eleştirmesi (Guardian’da Avrupa müttefiklerini tedirgin ettiği belirtilen), İngiltere’nin NATO liderliğindeki rolünü baltalayabilir; Connolly’nin AB militarizasyonuna karşı duruşu, Londra-Dublin diyaloğunu daha da karmaşıklaştırır. Filistin’de İsrail’i “terörist devlet” diye suçlaması ve Hamas’ı “Filistin halkının dokusu” olarak tanımlaması (Times of Israel), İngiltere’nin pro-İsrail politikasını çatıştırır – Connolly’nin Gazze ziyaret vaatleri, diplomatik gerilimi tırmandırabilir. BBC’ye göre, bu unsurlar Sinn Féin’in milliyetçi ajandasını Áras an Uachtaráin’e taşırken, Londra’da “Kuzey İrlanda barış sürecine risk” alarmı veriyor. Sonuçta, Connolly’nin “merhametli diplomasi”si, adadaki huzuru pekiştirebilir ama İngiltere ile ilişkileri, 1998 Anlaşması’ndan beri en düşük seviyeye indirebilir.Connolly, Áras an Uachtaráin’de “aktif barışçılık” vaat ederken, İrlanda’nın vicdanını temsil edecek.
Bu seçim, establishment’a karşı halk iradesinin zaferi; solun birleşmesinin habercisi. Aynı zamanda Avrupa’daki popülizm dalgasına karşı umut ışığı sunuyor – ama Anglo-İrlanda dengesini yeniden şekillendirecek bir risk taşıyor.
Referanslar:
https://www.theguardian.com/world/2025/oct/25/catherine-connollys-landslide-shakes-irelands-establishment-but-not-its-politicshttps://www.reuters.com/world/left-wing-connolly-set-win-irish-presidency-opponents-concede-2025-10-25/
htmlhttps://www.washingtonpost.com/world/2025/10/25/ireland-president-catherine-connolly-elected/
https://www.youtube.com/watch?v=cQewPSNtc-0
https://news.sky.com/story/who-is-catherine-connolly-ireland-s-new-president-13456382
https://www.rte.ie/news/analysis-and-comment/2025/1025/1540544-lehane-analysis
