AB, Beyaz Saray’ın ABD yükseköğrenimine uyguladığı baskının yarattığı nadir bir fırsatı yakalamayı amaçlıyor.
ÇEVİRİ Elena Giordano | 1 Haziran 2025
Donald Trump’ın Amerika’nın en ikonik üniversitelerinden bazılarına açtığı savaş, Avrupa akademisi ve araştırması için büyük bir fırsat.
Şimdi AB bu fırsatı kullanmak için baskı altında.
Kıta genelindeki üniversite profesörleri ve araştırma merkezi müdürleri, ABD başkanının Amerikan yükseköğrenimine yönelik baskısında olumlu yanlar görüyor. Bu baskı, profesörleri ile öğrencileri hedef almanın yanı sıra Harvard ve Columbia gibi övgüye değer Ivy League kurumlarını hedef alırken milyarlarca dolarlık federal fonu dondurmayı da içeriyor.
“Bu, Avrupa’nın yeni bir Aydınlanma başlatması ve dünya çapında yeni ortaklıklar kurması için bir şans” diyor Belçika’nın KU Leuven araştırma üniversitesinde hukuk profesörü olan ve 2007’den beri Harvard Hukuk Fakültesi’nde ders veren Alain-Laurent Verbeke.
Avrupa üniversiteleri ve üst düzey politikacılar, Trump’ın iç önlemlerine yanıt olarak harekete geçti ve cömert hibeler ile daha fazla akademik özgürlük sunarak Avrupa’ya en iyi yabancı yetenekleri çekmeyi amaçlayan yeni girişimler yarattı.
Bu ayın başlarında, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, yabancı araştırmacıları AB’ye çekmeyi amaçlayan “Bilim İçin Avrupa’yı Seçin” adlı 500 milyon Euroluk bir planı açıkladılar.
“Dünyanın herhangi bir yerinden Avrupa’ya taşınan araştırmacıların yeniden yerleştirme fonu olarak talep edebilecekleri potansiyel miktarı iki katına çıkarıyoruz,” dedi Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) başkanı Maria Leptin. ERC, bloğun bilimsel ve teknolojik soruşturma için kamu kuruluşudur ve bu girişimde Komisyon ile ortaklık yapmaktadır. “Çabalarımızı artırmamız gerekiyor. Ve ABD’de olup bitenlerden dolayı değil, yine de bunu yapmalıyız.”
Komisyon geçen ay, ABD’li araştırmacıları çekmek için vize prosedürlerini hızlandırma planlarını duyurdu ve AB araştırma bakanları, Avrupa’nın bilim ve inovasyonda rekabet gücünü nasıl artırabileceklerini görüşmek üzere 23 Mayıs’ta Brüksel’de bir araya geldi.
“Bu ivmeyi ve fırsatı kullanalım ve dünyanın en parlak ve en iyi yeteneklerini çekelim,” dedi Startup’lar, Araştırma ve İnovasyon Komiseri Ekaterina Zaharieva.
AB, araştırma ve akademik gelişimini büyük ölçüde artırarak, iklim değişikliği ve sağlık hizmetleri gibi kritik zorluklarla başa çıkmak için kendisini daha iyi bir konuma getirirken, ekonomik rekabet gücünü ve inovasyonunu güçlendirebilir.
“Araştırma, geleceğin şirketlerinin temelidir. Araştırmaya yatırım yaparak, Avrupa’nın rekabet gücüne ve geleceğin işlerine yatırım yapıyoruz,” dedi Fransız Araştırma Bakanı Philippe Baptiste.
Çabayı artırmak
Trump, Avrupalıların bilime ve araştırmaya daha fazla yatırım yapması için siyasi ivme sağlasa da uzmanlar AB’nin konumunu güçlendirmek ve ABD’den gerçek bağımsızlığa ulaşmak için çok daha fazlasını yapması gerektiği konusunda uyarıyor.
ERC’den Leptin, “Birkaç ek üst düzey hibe yeterli olacağını düşünmek bir yanılsama olur,” dedi.
“Üst düzey araştırmacıların ihtiyaç duyduğu şey iyi bir altyapı, araştırma kurumlarından iyi bir destektir. Gençlerin iyi kariyer beklentilerine, iyi uzun vadeli fonlara ihtiyaçları var,” diye ekledi ve esas olarak AB üye ülkelerinin “çabalarını artırmaları ve araştırmayı cazip hale getirmeleri” gerektiğini belirtti.
Şekil 2: Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yabancı araştırmacıları AB’ye çekmeyi amaçlayan “Bilim İçin Avrupa’yı Seçin” adlı 500 milyon Euroluk bir planı açıkladı. | Gonzalo Fuentes/EPA-EFE
Birçok Avrupa hükümeti, yeni hibeler oluşturarak ve yeni doktora sonrası pozisyonları sunarak en iyi ABD yeteneklerini çekme olasılığına tepki gösterdi.
Trump’ın baskısı başladığından beri Hollanda, Fransa, İspanya, Belçika ve Norveç, sağlık, iklim ile yapay zekâ gibi alanlarda fon, kurumsal destek ve uzun vadeli kariyer fırsatları sunarak yabancı araştırmacıları çekmek için hedefli girişimler başlattı.
Benzer şekilde, Belçika’nın Vrije Universiteit Brussel (VUB) ve Fransa’nın Aix-Marseille Üniversitesi (AMU) gibi Avrupa üniversiteleri, ABD’de “siyasi ve ideolojik müdahalenin kurbanı” olan doktora sonrası akademisyenleri işe almak için fon ayırdı.
Korku ve nefret
Üst düzey Avrupalı akademisyenler, ABD’deki meslektaşlarının, genellikle üniversite kampüslerindeki iddia edilen antisemitizmi ve sözde uyanık ideolojileri ortadan kaldırma bahanesine dayanan Trump’ın baskıcı politikaları ortasında giderek daha temkinli ve korkak hale geldiğini gözlemliyor.
VUB rektörü Jan Danckaert, ABD’li araştırmacıların uluslararası ortaklarla iletişim kurmak için anonim e-posta hesapları ve şifreli mesajlaşma platformları kullanmaya başladığını söyledi.
“Bu, ABD dışındaki kurumlarla iletişim kurma biçimleri konusunda çok endişeli olduklarını gösteriyor,” dedi ve Trump yönetiminin aleyhine olan projelerdeki küçük işbirliklerinin bile daha fazla fon kesintisinin temeli olarak kullanılabileceği korkusuna dikkat çekti.
Şekil 3: Önde gelen Avrupalı akademisyenler, ABD’deki meslektaşlarının Trump’ın baskıcı politikaları karşısında giderek daha temkinli ve korkulu hale geldiğini gözlemliyor. | Sarah Yenesel/EPA-EFE
Pangaea çevre veri merkezinden Frank Oliver Glöckner, Trump’ın Ocak ayında ikinci dönemine başlamasından bu yana ABD merkezli meslektaşlarıyla çalışmanın giderek zorlaştığını söyledi.
“İnsanların işlerini kaybetme korkusu ve artık aynı verileri sürdürememeleri veya iletememeleri bir arada” diye açıkladı.
Glöckner, bazı ABD’li araştırmacıların artık üst düzey yönetici onayı olmadan video konferanslara katılamadıklarını da sözlerine ekledi. “Böyle bir şey duyduğumuz ilk seferdi… ve bir günden diğerine değişti” dedi.
Avrupalı akademisyenler, ABD’li araştırmacılar arasında otosansürün de giderek artan bir sorun olduğunu gözlemliyor.
Glöckner, “İsimlerinin resmi medyada, bilimsel incelemelerde veya benzeri yerlerde yayınlanmasını istemiyorlar” dedi.
Danckaert de bu endişeyi dile getirdi. “ABD’deki meslektaşlarımızda gördüğümüz şey, bir tür otosansürün kurulduğu” dedi. “Kurdukları temaslar ve iletişim biçimleri konusunda çok daha dikkatliler. Her zaman arkalarına bakıyorlar.”
KU Leuven’den Verbeke, Trump’ı Avrupa basınında alenen eleştirdikten sonra, Harvard’daki birkaç meslektaşının kendilerinin ifade edemediği görüşleri dile getirdiği için kendisine özel olarak teşekkür ettiğini söyledi.
“Konuşmak istemeyen profesörleri anlıyorum ve saygı duyuyorum ancak aynı zamanda konuşmam gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Verbeke, bunu yapmanın ABD vizesi alma veya Harvard’a geri dönüp ders verme şansını tehlikeye atabileceğini kabul etti.
Almanya Araştırma, Teknoloji ve Uzay Bakanı Dorothee Bär, “Gerçekten de özümde bir Transatlantik savunucusuyum ve bir gün akademik özgürlüğün en önemli noktasının sorgulanacağı bir noktaya geleceğimizi hiç düşünmemiştim” dedi.
“Bu yüzden artık güvenli bir ülke, güvenli bir liman, güvenli bir kıta olmalıyız. Yine de Özgürlerin Ülkesi’nin[1] bir gün tekrar ismine yakışır bir şekilde yaşayacağına dair umudumu kaybetmiyorum.”
Orjinal Makale: Trump sparks Europe’s ‘new Enlightenment’
Photo: European universities and top politicians have mobilized in response to Trump’s domestic measures. | Photo-Illustration by Natália Delgado
Illustration by Natália Delgado /POLITICO
[1] The Land of the Free
