Eurofighter Typhoon savaş uçakları; Airbus, BAE Systems ve Leonardo konsorsiyumu tarafından üretilen, çift motorlu, çok fonksiyonlu ve süpersonik bir savaş uçağıdır. Uçağın yüzeyinin yalnızca %15’inin metal olması gizli operasyonlarda radar tabanlı sistemler karşısında koruma sağlamaktadır. Eurofighter Typhoon hava-hava ve hava-yer görevleri için çeşitli mühimmatlarla donatılabilmekte olup, 13 adet silah taşıma noktasına sahiptir. Düşük görünürlüklü hedefleri kızılötesi algılayarak tespit edebilen ve dijital uçuş kontrolüne sahip avcı uçağı, yaklaşık 9 tona kadar silah ve ekipman taşıyabilmektedir.
HABER – ANALİZ
23 Temmuz 2025 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey arasında, İstanbul’da düzenlenen Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF)’nda Türkiye’nin Eurofighter Typhoon kullanıcısı olarak kabulüne ilişkin tam kapsamlı mutabakat zaptı imzalanmıştır. Öte yandan Almanya’da yayın yapan Der Spiegel tarafından, Almanya Federal Güvenlik Konseyi’nin Türkiye’nin 40 adet Eurofighter Typhoon tipi savaş uçağı satın almak için yaptığı ön talebi onayladığı yazılmıştır. Konuyla ilgili Birleşik Krallık tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye’nin ithal edeceği savaş uçaklarının yaklaşık üçte biri Birleşik Krallık’ta üretilecek ve kalanı başka bir Avrupa ülkesinden temin edilecektir. İmzalanan mutabakat zaptı ve Türkiye’nin Typhoon savaş uçaklarının kullanıcıları arasına dahil edilmesi, ülkenin yakın gelecekte Avrupa’nın güvenlik mekanizmalarında daha önemli bir rol oynayabileceğine işaret etmektedir.
Türkiye ve Avrupa Güvenlik Mimarisi
Türkiye, 1952 yılından beri Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyesidir ve Örgütün en gelişmiş ordularından birine sahip olduğu düşünülmektedir. Ülkenin uzun yıllardır üyesi olmayı amaçladığı Avrupa Birliği (AB)’nin güvenlik mimarisine katılımı da NATO üzerinden gerçekleşmektedir. Türkiye; AB’nin krizleri önleme, barışı destekleme, ortak savunma kabiliyetini geliştirme ve dış politika hedeflerine katkı sağlama amacı güden Ortak Güvenlik ve Savunma Politikasının karar alma süreçlerine dahil değildir. Ancak 2003 yılında imzalanan Berlin Plus Anlaşması sayesinde AB misyonlarına katkı sağlayabilmektedir. EUFOR Althea misyonu buna örnek olarak gösterilebilir. Türkiye buna ek olarak Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı (AGİT)’in kurucu üyeleri arasında yer almaktadır ve teşkilatın çalışmalarına diplomatik ve mali katkılarda bulunarak dünyanın en büyük bölgesel güvenlik örgütlerinden biri olarak kabul edilen bu organizasyonun önemli bir aktörü haline gelmiştir. Türkiye, halihazırda Avrupa Siyasi Topluluğu zirvelerine de katılmakta ve farklı bölgelerde Avrupa güvenliğini yakından ilgilendiren çatışmalarda arabuluculuk görevleri üstlenmekte olup, NATO ve AB ülkeleri ile çeşitli savunma sanayii projelerinde ortaklık yapmaktadır.
Typhoon’ların Türkiye’nin Gelecekteki Rolüne Muhtemel Etkisi
Eurofighter Typhoon savaş uçakları NATO’nun komuta kontrol sistemlerine ve Link-16 gibi veri ağlarına tam uyumlu olup, tedariki Türkiye’nin NATO ve AB ile güvenlik alanındaki iş birliğini artırmasına ve müttefiklerinin yürüttüğü kolektif savunma çabalarına daha fazla katkı sağlamasına yardımcı olacaktır. %80’i aşan yerlilik oranını yakaladığı söylenen Türk savunma sanayii için Avrupalı şirketlerle iş birliği imkânı yaratma potansiyeli de bulunan bu ortaklık, Türkiye’nin stratejik olarak Batı ülkeleri ile uyumlu bir şekilde çalışmaya devam edeceğinin bir göstergesi olarak görülebilir ve Türkiye’nin çok uluslu hava savunma girişimlerindeki önemini pekiştirebilir.
Birleşik Krallık ile Türkiye arasında imzalanan mutabakat zaptı, Birleşik Krallık’ın Typhoon savaş uçaklarına yönelik 2017’den beri imzaladığı ilk anlaşmadır. Ayrıca Türkiye, Almanya ve Birleşik Krallık arasında Typhoon savaş uçaklarının Türkler tarafından satın alınmasına yönelik bir anlayış birliğinin sağlanması; Britanya’nın Almanya ile Kensington Anlaşması’nı ve Fransa ile Northwood Deklarasyonu’nu imzalamasını takiben gerçekleşmiştir. Bu anlaşmalar AB üyesi olmayan ülkelerin Avrupa güvenliği için ne kadar büyük bir öneme haiz olduğunu göstermekle birlikte, bu ülkelerin Avrupa Savunma Fonu (EDF) ve Avrupa İçin Güvenlik Eylemi (SAFE) gibi mekanizmalardan daha fazla faydalanabileceğine işaret etmektedir. Ancak tıpkı Türkiye gibi AB üyesi olmayan başka bir ülke olan Birleşik Krallık’ın Birlik ile kapsamlı bir Savunma ve Güvenlik Anlaşması imzalaması ile bazı finansal tavizler de vererek SAFE mekanizmasına katılımı mümkün hale gelirken, benzer mekanizmalardan faydalanma konusunda Türkiye’nin önüne bazı engeller konulabileceği gözlemlenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmadan da kendi güvenliğini sağlayabilecek kapasitede olmak için stratejik özerkliğe sahip olmayı amaçlayan Avrupalıların, Türkiye’yi bu tür mekanizmalara dahil etmesi konusunda Türklerin NATO kartını oynayabilecek olması mühimdir. Ayrıca AB ile siyasi ilişkilerin geliştirilmesi ve Türk dış politikasının Avrupa ülkeleri ile daha uyumlu hale gelmesi ile muhtemel pürüzlerin giderilebilmesi mümkün olacaktır. Typhoon savaş uçağı tedarikinin, Türkiye ve AB arasında güvenlik ve savunma sanayii alanındaki ilişkilerin daha da gelişmesi için bir ateşleyici rolü oynaması bu çerçevede olanaklı hale gelebilir.
Sonuç
AB Üye Ülkeleri ile savunma sanayiinde geliştirilen iş birlikleri, Türkiye’nin kurumsal karar alma mekanizmalarının dışında tutulmasına rağmen AB ile yeni ortaklıklar kurabilme yeteneğini açıkça ortaya koymaktadır. Türkiye’nin EDF ve SAFE gibi ortak güvenlik ve savunma projelerine erişiminde hukuki ve siyasi belirsizlikler söz konusu olsa da Typhoon savaş uçakları üzerinden geliştirilen stratejik ortaklık, bu yapısal sınırların gelecekte aşılması açısından bir temel oluşturabilir. Bu yönüyle Avrupa’dan Typhoon savaş uçaklarının ithal edilmesi yalnızca caydırıcılık bakımından değil, aynı zamanda Türk savunma sanayiinin Avrupa güvenlik stratejilerine entegre edilmesi bakımından da önemlidir.
Kaynakça:
Aerotime. (19 Mayıs 2025). “Packing heat: The top 10 most heavily armed fighter jets”. https://www.aerotime.aero/articles/most-heavily-armed-fighter-jets.
Bloomberg HT. (23 Temmuz 2025). “Almanya, Türkiye’ye Eurofighter satışını onayladı”. https://www.bloomberght.com/almanya-turkiye-ye-eurofighter-satisini-onayladi-3753164.
Eurofighter Typhoon. “The Aircraft”. https://www.eurofighter.com/the-aircraft.
European Union External Action. (15 Mayıs 2025). “Security and Defence: EU and UK conclude a Security and Defence Partnership”. https://www.eeas.europa.eu/eeas/security-and-defence-eu-and-uk-conclude-security-and-defence-partnership_en.
GOV.UK. (23 Temmuz 2025). “UK and Türkiye agree big step towards multi-billion-pound export of Typhoon fighter jets”. https://www.gov.uk/government/news/uk-and-turkiye-agree-big-step-towards-multi-billion-pound-export-of-typhoon-fighter-jets?fbclid=IwQ0xDSwLtkFdleHRuA2FlbQIxMQABHp6ZdVBZVpMfEOz_-HovYGZ9IaESLCgQyLV7bimNa8dzYDFoxC7MR6GB8yx0_aem_HLwAxXKHFI2xNZQ-iooTDQ.
T.C. Milli Savunma Bakanlığı. (23 Temmuz 2025). “Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey Eurofıghter Uçakları İle İlgili Mutabakat Zaptı İmzaladı”. https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/d6fa30f345c14ae68f6c96ea8c79fa27.
Yeniçağ. (23 Temmuz 2025). “Türkiye de duyurdu! Stratejik araçların satışına onay”. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/turkiye-de-duyurdu-stratejik-araclarin-satisina-onay-937776h.htm.
