İngiltere’nin 2025 yerel seçimlerinde Liberal Demokrat Parti’nin zaferi, Avrupa’da popülizmin yükseldiği bir dönemde liberal değerlerin direncini ortaya koydu. Cambridgeshire, Oxfordshire ve Shropshire konseylerini ele geçirerek 370 meclis üyesi kazanan parti, stratejik hedefleme ve yerel sorunlara odaklanma ile dikkat çekti. Reform UK’nin popülist dalgası, Almanya’da FDP’nin çöküşü ve ABD’de Trump’ın dönüşü gibi zorlu bir küresel manzarada, bu başarı umut ışığı oldu. Europolitika Dergisi’nin bu analizinde, Liberal Demokratların zaferinin ardındaki faktörleri ve İngiltere ile Avrupa için anlamını derinlemesine inceliyoruz. Liberal değerlerin popülizme karşı nasıl bir alternatif sunduğunu anlamak için yazımıza göz atın!
1 Mayıs 2025, İngiltere siyasetinde tarihi bir dönüm noktası olarak kaydedildi. Yerel seçim sonuçları açıklandığında, Liberal Demokrat Parti (Liberal Democrats), Cambridgeshire, Oxfordshire ve Shropshire konseylerini kontrol altına alarak 370 yerel meclis üyesi kazandı ve 2021’e kıyasla 163 sandalye artışı sağladı. Bu zafer, yalnızca bir seçim başarısı değil; Avrupa’da aşırı sağın yükseldiği, Almanya’da liberal Hür Demokrat Parti’nin (FDP) meclis dışında kaldığı ve ABD’de Donald Trump’ın yeniden seçildiği bir dönemde, İngiltere’de liberal değerlerin direnç gösterdiği bir umut sinyaliydi. Liberal Demokratların bu başarısının ardındaki faktörler ve zaferin İngiltere ile Avrupa için anlamı, derinlemesine bir analiz gerektiriyor.
Seçim Sonuçları
2025 yerel seçimleri, İngiltere’nin çeşitli bölgelerindeki ilçe konseyleri ve belediye başkanlıkları için düzenlendi. Liberal Demokratlar, ulusal oy oranını %17’ye, bazı tahminlere göre %21’e yükselterek dikkat çekici bir performans sergiledi. Cambridgeshire, Oxfordshire ve Shropshire’da konsey kontrolünü ele geçiren parti, Cornwall ve Gloucestershire gibi bölgelerde en büyük parti oldu. (*İngiltere’de veri toplama sürecindeki gecikmeler nedeniyle nihai ulusal sonuçlar henüz yayımlanmadı. Oy oranlarında 2-3 puanlık oynaklık yaşanabileceği için Liberal Demokratlar’ın bazı bölgelerde birinci parti konumu değişebilir.)
Toplam 370 meclis üyesiyle, parti 163 net sandalye kazandı ve yerel yönetimlerdeki varlığını güçlendirdi.
Bu seçimler, Reform UK’nin %31 oy oranıyla 10 konseyi ele geçirdiği ve Muhafazakâr Parti (%15) ile İşçi Partisi’nin (%20) tarihi kayıplar yaşadığı bir dönemde gerçekleşti. Reform UK’nin popülist yükselişi, Avrupa’daki aşırı sağ dalgayla paralel bir seyir izlerken, Liberal Demokratların başarısı, bu karanlık manzarada dikkat çekici bir kontrast oluşturdu.
Başarının Temel Faktörleri
Liberal Demokratların zaferi, birkaç kritik faktörün birleşimiyle mümkün oldu:
Stratejik Hedefleme: Parti, tarihsel olarak güçlü olduğu veya Muhafazakâr Parti’nin zayıf olduğu bölgeleri hedefledi. Cambridgeshire, Oxfordshire ve Shropshire gibi konseylerde kontrolü ele geçiren Liberal Demokratlar, Cornwall’da 26 sandalye kazanarak Muhafazakârları geride bıraktı. Bu strateji, sınırlı kaynakların etkin kullanımını sağladı.
Memnuniyetsiz Seçmenleri Çekme: Muhafazakâr Parti’nin 14 yıllık iktidarından ve İşçi Partisi’nin Keir Starmer liderliğindeki tartışmalı politikalarından bıkan seçmenler, Liberal Demokratlara yöneldi. Parti, “Orta İngiltere’nin partisi” vizyonuyla ılımlı ve ilerici seçmenleri bir araya getirdi.
Yerel Sorunlara Odaklanma: Eğitim, sağlık hizmetleri ve ulaşım gibi yerel meselelere vurgu yapan kampanyalar, seçmenlerin günlük yaşamlarına hitap etti. Örneğin, Oxfordshire’da hastane hizmetlerinin iyileştirilmesi vaadi, seçmen desteğini artırdı.
Erken ve Etkin Kampanya: Ed Davey liderliğinde, kampanya 17 Mart’ta Great Missenden’de başlatıldı. 20 Mart’taki Harrogate bahar konferansı, partinin mesajını geniş kitlelere ulaştırdı. Bu erken başlangıç, Liberal Demokratların görünürlüğünü artırdı.
Küresel ve Ekonomik Dinamikler: ABD’de Donald Trump’ın 2024’teki seçilmesinin yarattığı ekonomik belirsizlik, özellikle Trump’ın tarifeleri, Avrupa’da endişe yarattı. Liberal Demokratlar, bu bağlamda uluslararası iş birliği ve ekonomik istikrar vurgusuyla öne çıktı. Parti’nin Trump’a yönelik net eleştirileri, Muhafazakârlar ve İşçi Partisi’nin temkinli duruşuna karşı bir avantaj sağladı.
Avrupa ve Küresel Perspektif
Liberal Demokratların zaferi, Avrupa’daki popülist dalga ve liberal partilerin gerilemesiyle karşılaştırıldığında daha çarpıcı bir anlam kazanıyor. Almanya’da Hür Demokrat Parti (FDP), 2025 federal seçimlerinde %5 barajını aşamayarak meclis dışında kaldı. Aynı seçimde, aşırı sağcı Alternatif için Almanya (AfD) %20’ye yakın oy oranıyla ikinci büyük parti oldu. Fransa’da Marine Le Pen’in Ulusal Birlik partisi yerel seçimlerde güç kazanırken, İtalya’da Giorgia Meloni’nin İtalya’nın Kardeşleri hükümetin temel dayanağı olmayı sürdürüyor. Hollanda’da liberal VVD, koalisyonlarda varlığını korusa da eski etkisinden uzak. Avrupa genelinde liberal partiler, popülist ve aşırı sağ hareketlere karşı mücadele ediyor.
ABD’de Trump’ın dönüşü, küresel popülizmi yeniden canlandırdı. İngiltere’de Reform UK’nin %31 oy oranıyla 10 konseyi ele geçirmesi, bu dalganın bir yansımasıydı. Ancak Liberal Demokratlar, bu ortamda liberal değerlerin savunucusu olarak öne çıktı. Parti’nin uluslararası işbirliği ve çoğulculuk vurgusu, Avrupa’daki liberal partilere bir model sunabilir.
Siyasi Etkiler ve Gelecek Projeksiyonları
Liberal Demokratların 2025 zaferi, İngiltere siyasetinde birkaç temel dinamiği ortaya koyuyor:
İki Partili Sistemin Zayıflaması: Reform UK’nin yükselişi ve Liberal Demokratların kazanımları, geleneksel İşçi-Muhafazakâr hakimiyetinin çatırdadığını gösteriyor. Seçmenler, alternatif arayışında.
2029 Genel Seçimleri: Liberal Demokratlar, yerel başarıyı ulusal bir harekete dönüştürmek için 2029 genel seçimlerine hazırlanmalı. Ancak, İngiltere’nin “first-past-the-post” sistemi, küçük partilerin sandalye kazanmasını zorlaştırıyor. Stratejik ittifaklar veya hedefli kampanyalar kritik olacak.
Yerel Yönetim Testi: Yeni konseylerdeki yönetim performansı, partinin güvenilirliğini belirleyecek. Başarılı yerel politikalar, ulusal düzeyde destek yaratabilir.
Avrupa’ya İlham: Almanya, Fransa ve diğer ülkelerde liberal partilerin gerilediği bir dönemde, Liberal Demokratların başarısı, popülizme karşı yerel odaklı ve değer temelli bir stratejinin işe yarayabileceğini gösteriyor.
Sonuç olarak Liberal Demokratların 2025 yerel seçimlerindeki zaferi, stratejik hedefleme, yerel sorunlara odaklanma ve küresel popülizm karşısında değer odaklı bir duruşun birleşimiyle mümkün oldu. İngiltere’de Reform UK’nin popülist yükselişi ve Avrupa’da aşırı sağın güç kazanması gibi zorlu bir manzarada, bu zafer liberal değerlerin direncini simgeliyor. Ancak, 2029 genel seçimlerinde bu başarıyı sürdürmek, seçim sisteminin kısıtlamalarına ve yerel yönetim performansına bağlı. Avrupa’daki liberal partiler için ise İngiltere’deki bu zafer, popülizme karşı mücadelede bir umut ışığı ve stratejik bir yol haritası sunuyor. Liberal Demokratlar, bu ışığı parlatarak hem İngiltere hem de Avrupa için değişim potansiyelini canlı tutabilir.
Bu yazı, 5 Mayıs 2025 tarihinde Diyalog Gazetesi’nin günlük basılı yayında yayımlanmıştır.
Photo Refrans: bbc.com, PA Medya
