Euro bölgesinin ikinci büyük ekonomisi siyasi ve mali belirsizliğe doğru sürüklenirken aşırı sağcı lider başbakanın geleceğini kendi ellerinde tutuyor.
By Victor Goury-Laffont
PARİS — Fransa Başbakanı Michel Barnier için son gün.
Başında aşırı sağcı lider Marine Le Pen’in verdiği bir ültimatom asılı: Bütçe taleplerine boyun eğmezse 48 saat içinde hükümetini devirebilir.
Bu yüzden Fransa için kritik birkaç gün olacak ve yankıları muhtemelen Avrupa’nın her yerinde hissedilecek. Ülke, avro bölgesinin ikinci büyük ekonomisi ve bir borç dağı taşıyor. Hükümeti bu kadar kırılgan olmamıştı ve parlamentosu da bir nesildir bu kadar parçalanmamıştı.
Pazartesi günü drama günü olacak. Kanun koyucular, gelecek yılın sosyal güvenlik bütçesi üzerinde oylama yapmak üzere Ulusal Meclis’te toplanacak. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un gereksiz bir seçim çağrısı yapmasının ardından Eylül ayından beri başbakan olan Barnier, mali olduğu kadar siyasi de olacak bir krizi önlemek için bütçenin geçmesine acilen ihtiyaç duyuyor.
Barnier için asıl sorun, merkez sağ hükümetinin parlamentoda çoğunluğa sahip olmaması. Bu yüzden aşırı sağın örtük desteğine ihtiyaç duyacak olması. Bu arada, bir oylamayı atlatmaya çalışırsa, siyasi muhalefet hükümetinin düşmesine neden olabilir.
Pazartesi sabahı, Le Pen’in Ulusal Mitingi’nin[1] başkanı Jordan Bardella, partisinin Barnier’in önemli değişiklikler getireceği “son dakika mucizesi” olmadığı takdirde hükümeti devirmek için oy kullanacağını söyledi.
Fransız radyosu RTL’ye verdiği demeçte, “Hükümetin sunduğu bütçe, yurttaşlarımızın satın alma gücünü zayıflatacak bir ceza bütçesi” dedi.
Bütçenin amacı, bu yıl ekonominin büyüklüğünün %6,1’ine ulaşması beklenen Fransa’nın artan açığı üzerinde kontrolü yeniden ele geçirmek. Barnier başlangıçta 40 milyar avroluk harcama kesintileri ve 20 milyar avroluk vergi artışları planlamıştı, ancak bu rakamlar konusunda bazı tavizler vermek zorunda kaldı.
İktidarı belirleme potansiyelindeki rolünün farkında olan Ulusal Birlik, Barnier’in işbirliği karşılığında karşılamasını beklediği Noel öncesi taleplerin giderek artan bir listesini ortaya koydu. Parti, bütçeye dâhil edilirlerse otomatik olarak güvensizlik oyuna yol açacak politikalar olan bir dizi “kırmızı çizgi” sıraladı.
Soru, ilk önce kimin göz kırpacağı.
Le Pen, Pazar günü AFP haber ajansına hükümetin “tartışmayı sonlandırdığını” söyledi ve ekledi: “Bu son derece dar görüşlü ve mezhepçi davranışın sonuçlarını çıkarma şansımız var.”
Tavuk oyunu[2]
Barnier’in sosyal güvenlik bütçesini geçirmek için masada iki seçeneği var ve her ikisi de Ulusal Birlik’in işbirliğini gerektiriyor.
Birincisi geleneksel bir parlamento yolu. Bu senaryoya göre, yasa tasarısı oylamaya sunulacak; kazanmak için merkezci ve muhafazakar milletvekillerinden oluşan dar bir koalisyon tarafından desteklenen Barnier’in azınlık hükümetinin en azından Ulusal Birlik üyelerinin örtük desteğine ihtiyacı olacak. Le Pen’in birlikleri çekimser kalsa bile, muhtemelen Barnier’den yeterince taviz kopardıktan sonra, oylamadan zar zor geçebilirdi.
Şekil 2: Fransa Başbakanı Michel Barnier için son gün. | Julien De Rosa/Getty Images
Le Pen, bütçe değişiklikleri için Pazartesi günü son tarih belirleyerek bu kapıyı örtük olarak açık bıraktı.
Barnier’in “muhtemelen” kullanacağını söylediği ikinci seçenek, oylamayı tamamen atlamayı içeriyor. Fransız anayasası hükümetin bunu yapmasına izin veriyor, ancak bu hareket aynı zamanda muhalefet partilerinin güvensizlik önergesi sunmasına da izin veriyor; bu önerge sunulursa, büyük ihtimalle Çarşamba günü oylamaya sunulacak.
Bu önerge kabul edilirse bütçe de reddedilecek ve hükümet otomatik olarak çökecek.
Ulusal Meclis’teki sandalyelerin yaklaşık üçte birini elinde tutan sol görüşlü Yeni Halk Cephesi, hükümeti devirmek için bir önerge sunmaya yemin etti. Aşırı sağ da katılırsa Barnier yönetimi için her şey biter.
Bütçeyle ilgili sorunlar
Barnier ikinci yolu seçerse, Le Pen’in ülkeyi mali kaosa sürükleme konusunda geri adım atmasını umabilir.
Ancak Ulusal Miting’in resmi pozisyonu şimdilik, bütçeden tüm “kırmızı çizgileri” kaldırılmadığı sürece taviz vermeyeceği yönünde. Le Pen Perşembe günü Le Monde’a “Bütçeyle ilgili hala sorunlarımız var… [Barnier’in] Pazartesi’ye kadar vakti var,” dedi.
Bu arada, istek listesi son birkaç gündür genişledi. Ulusal Miting; hükümetten elektrik vergisi artışını iptal etmesini, emeklilik maaşları için yıllık enflasyon ayarlamasının ertelenmesinden vazgeçmesini, düşük ücretlerde işveren katkı muafiyetlerini sürdürmesini, belirli ilaçların listeden çıkarılmayacağına dair söz vermesini, belgesiz göçmenler için devlet tarafından finanse edilen sağlık hizmetlerine erişimi “köklü bir şekilde kesmesini” ve “Brüksel ile Fransa’nın Avrupa Birliği bütçesine katkısının azaltılması için pazarlık yapmasını” istiyor.
Barnier pes etmeye başladı, elektrik vergileri planlarında U dönüşü yaptı ve işveren katkı muafiyetlerini yerinde tutmayı kabul etti. Ayrıca muhafazakâr günlük gazete Le Figaro’ya verdiği bir röportajda, belgesi olmayan bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini sınırlamak gibi ek vaatlerle aşırı sağı baştan çıkarmaya çalıştı.
Barnier, bunların hiçbirinin Le Pen’i ikna etmeyi amaçlamadığını, bunun yerine tüm muhalefet partileriyle bir fikir birliği sağlama çabası olduğunu iddia ediyor.
Siyaset de işin içinde, Le Pen, Barnier’in zaferi kendi ayaklarına sermesini istiyor. “Bunun Ulusal Miting’e bir taviz olmadığını söylemekte ısrar edilmesiyle ilgili demokratik bir sorunum var,” dedi. “Oylarımızı istiyorlar, ancak onlarla ilişkilendirilen yüzlerimizi değil.”
Bütçe Bakanı Laurent Saint-Martin, Pazar günü yayınlanan Le Parisien ile yaptığı bir röportajda, son dakika tavizlerine kapıyı kapatmış gibi görünüyor.
Şekil 3: Marine Le Pen ve Ulusal Birlik Partisi, Barnier’in işbirlikleri karşılığında karşılamasını bekledikleri Noel öncesi taleplerin giderek artan bir listesini ortaya koydu. | Christine Poujoulat/Getty Images
“Eğer daha da ileri gidersek, devlet maliyesinin restorasyonunu garantilemenin bir yolu yok,” dedi. “Uzlaşma şantaj değildir, ültimatom olamaz.”
Buna karşılık, Ulusal Miting Başkanı Jordan Bardella, hükümeti “inatçı” olmakla ve “müzakereleri sonlandırarak” devrilme “riskini göze almakla” suçlamak için X’e gitti.
Barnier için sıkıntı ne? Bu hafta hayatta kalsa bile tehlikeden kurtulmuş olmayacak. Bu ayın ilerleyen günlerinde, sosyal güvenlik tasarısı geçerse yasa koyucular gelecek yıl için genel devlet bütçesini inceleyecekler ve bu da başbakanı bir kez daha güvensizlik oyuna maruz bırakacak – ve kaçınılmaz olarak Ulusal Miting’den gelen bir dizi başka talep.
Orjinal Makale: French government hangs by a thread as far right threatens to pull the trigger
Photo: Marine Le Pen has put forward an ever-growing list of pre-Christmas gifts they expect from PM Michel Barnier in exchange for their cooperation. | Alain Jocard/AFP via Getty Images
[1] National Rally (Fransızca: Rassemblement national)
[2] İngilizce: Game of chicken. Bir oyundaki 2 rakibin, utanmamak amacıyla teslim olmaktan kaçınmasını anlatır. Yani “korkak tavuk” olmak istememesidir.
